Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αποτυχία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών επαφών όπου δεν θα λαμβάνεται κανένα μέτρο προφύλαξης.
Αφού έχει περάσει αυτό το χρονικό διάστημα όπως ορίζεται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας , θα πρέπει να αρχίσει να γίνεται διερεύνηση για τις αιτίες που οδηγούν σε αυτή τη δυσκολία σύλληψης. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπως, όταν η γυναίκα είναι πάνω από 35 ετών ή όταν υπάρχει προηγούμενη εξωμήτριος κίνηση, σαλπιγγίτιδα, απόφραξη σαλπίγγων, , σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα χλαμύδια, έρπητας ή κονδυλωματώδεις αλλοιώσεις, ενδομητρίωση, όγκος στην υπόφυση, μεγάλες διαταραχές περιόδου και αμηνόρροια ή τέλος όταν έχουν προηγηθεί χειρουργεία στην κοιλιακή χώρα, τότε ο έλεγχος αυτός επιβάλλεται να γίνει νωρίτερα. Ο συνηθισμένος έλεγχος της γυναίκας περιλαμβάνει PCR για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, αιματολογικές ορμονικές εξετάσεις όπως FSH , LH, προλακτίνη, προγεστερόνη, AMH, επίπεδα οιστραδιόλης, έλεγχο για τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Στη συνέχεια ακολουθεί Υστεροσαλπιγγογραφία αφού προηγηθεί τεστ Παπανικολάου ενώ το διακολπικό υπερηχογράφημα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να ελεγχθεί η ωορρηξία αλλά και κάποιες παθολογικές καταστάσεις όπως είναι τα ινομυώματα, οι ενδομητρικοί πολύποδες η οι κύστεις ωοθηκών και οι πολυκυστικές ωοθήκες.
Επίσης πρέπει να ελεγχθεί ο σύζυγος εφόσον υπάρχει ιστορικό παθήσεων των όρχεων, ή έχει προηγηθεί ακτινοθεραπεία, η χημειοθεραπεία, η χειρουργεία σε περιπτώσεις κρυψορχίας η κιρσοκήλης. Το σπερμοδιάγραμμα μετά από τέσσερις ημέρες αποχής από το σεξ, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όπως και ο έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και κυρίως χλαμύδια ή έρπητα. Σε περίπτωση κατά την οποία έχουμε διαταραχές στα χαρακτηριστικά του σπέρματος όπως είναι ολιγοσπερμία, ασθενοσπερμία, τερατοσπερμία ή συνδυασμοί αυτών, επιβάλλεται να γίνει περαιτέρω έλεγχος με έγχρωμο DOPPLER όρχεων και στη συνέχεια ορμονικός έλεγχος που περιλαμβάνει τα επίπεδα FSH, LH, τεστοστερόνης αλλά και προλακτίνης. Ο ουρολογικός έλεγχος και η εξέταση για τον προστάτη, είναι απαραίτητος.
Ο χρωμοσωματικός έλεγχος του ζευγαριού από περιφερικό αίμα είναι επιβεβλημένος όταν δεν προκύψουν αποτελέσματα από τις προηγηθείσες εξετάσεις.
